Trong hoạt động marketing, tháp nhu cầu Maslow giúp doanh nghiệp dễ dàng hơn trong nghiên cứu nhu cầu của con người. Vậy tháp nhu cầu maslow là gì ? ứng dụng nó ra sao ? Hãy cùng Hapodigital tìm hiểu nhé.
Tháp nhu cầu Maslow là gì ?
Theo Maslow, nhu cầu của con người được chia thành hai nhóm chính là nhu cầu cơ bản (Basic needs) và nhu cầu nâng cao (Meta needs). Khi những nhu cầu cơ bản như ăn, uống, ngủ, nghỉ… được đáp ứng con người sẽ dần chuyển sang những nhu cầu cao hơn như nhu cầu được an toàn, tôn trọng, địa vị, danh tiếng, … Căn cứ vào đây mà ông sáng tạo ra tháp nhu cầu.
Tháp nhu cầu của Maslow (Maslow’s hierarchy of needs) là lý thuyết động lực trong tâm lý học, một mô hình gồm 5 tầng của kim tự tháp thể hiện những nhu cầu tự nhiên của con người, phát triển từ cơ bản đến những nhu cầu cao hơn: sinh lý (physiological) -> an toàn (safety) -> quan hệ xã hội (love/belonging) -> kính trọng (esteem) -> thể hiện bản thân (self – actualization).
Trong 5 tầng ở trên, nhu cầu của con người sẽ đi từ đáy tháp lên đỉnh tháp. Nghĩa là khi nhu cầu tầng dưới đáp ứng đầy đủ như mong muốn, họ sẽ dần chuyển sang nhu cầu mới bậc cao hơn. Đồng thời, 5 cấp này HAPODIGITAL sẽ phân thành ba nhóm rõ ràng:
- Nhóm 1 gồm nhu cầu sinh lý và nhu cầu an toàn: đây là nhóm nhu cầu đảm bảo con người có thể tồn tại được để hướng đến những nhu cầu cao hơn.
- Nhóm 2 gồm nhu cầu nâng cao mối quan hệ và nhu cầu được kính trọng: khi nhu cầu ở nhóm 1 đã được đáp ứng con người sẽ mong muốn được mở rộng các mối quan hệ của mình. Dần dần, trong một nhóm người đó họ bắt đầu xuất phát nhu cầu ham muốn trở thành người đứng đầu để nhận được sự kính trọng.
- Nhóm 3 là nhu cầu thể hiện bản thân: khi các nhu cầu được đáp ứng con người bắt đầu muốn thể hiện bản thân mình. Điển hình trong nhóm nhu cầu này chính là các tỷ phú vẫn tiếp tục làm việc, tiếp tục cống hiến mặc dù cơ bản nhu cầu của họ đã được đáp ứng đầy đủ.
Phân tích chi tiết về tháp nhu cầu Maslow
Nhu cầu về sinh học
Nhu cầu sinh học hay được gọi là nhu cầu cơ bản hay nhu cầu thiết yếu của cơ thể. Đây là những nhu cầu không thể thiếu và có khả năng phản kháng mạnh mẽ nhất của con người nếu nó không đạt được. Những nhu cầu cơ bản có thể kể đến như: ăn, uống, ngủ, nghỉ, sinh lý, hít thở,… Tương ứng với tầm quan trọng của những nhu cầu này, Abraham Maslow đã xếp nó ở vị trí thấp nhất, cũng là mức cần thiết nhất.
Thêm vào đó, ông cũng cho rằng, nếu những nhu cầu này không được thỏa mãn và đáp ứng một cách đầy đủ, các nhu cầu phía trên sẽ không thể xuất hiện. Con người sẽ làm mọi cách để cơ thể được nhận đầy đủ các nhu cầu này, duy trì sự sống, phát triển lên những nhu cầu cao hơn. Có thể ứng dụng cơ bản trong hoạt động quản trị nhân sự như nhân viên sẽ chỉ tiếp tục làm việc khi mức lương của họ tối thiểu có thể đáp ứng nhu cầu sinh học của họ.
Nhu cầu về an toàn – an ninh
Khi mọi nhu cầu cơ bản nhất trong cuộc sống của một người được đáp ứng, họ sẽ phát triển lên các nhu cầu cao hơn. Nhu cầu tiếp theo chính là sự an toàn và được bảo vệ, được sống yên bình và hạnh phúc, không bị đe dọa, không phải sống cùng sự sợ hãi. Điều này cần được đáp ứng qua cả tinh thần và vật chất. Nó cũng được thể hiện mạnh mẽ nhất khi con người gặp các tình huống nguy hiểm đến tính mạng, gia đình của họ bị đe dọa hay tài sản bị đe dọa.
Nhu cầu an toàn và được bảo vệ thể hiện trong cuộc sống như: sống trong khu vực an ninh tốt, các chế độ bảo hiểm,….
Trong doanh nghiệp, yếu tố an toàn được thể hiện rõ bằng việc đóng đầy đủ các loại bảo hiểm cho nhân viên, môi trường làm việc với trang thiết bị đảm bảo… Cùng với nhu cầu sinh lý, hai nhu cầu này giúp con người đảm bảo chất lượng cuộc sống được tốt để có thể tồn tại lâu dài. Đó là lý do vì sao Hapodigital đã gom hai nhu cầu này vào một nhóm như theo phần định nghĩa.
Nếu hai nhu cầu trên chủ yếu đáp ứng nhu cầu về mặt thể chất, thì bắt đầu từ nhu cầu thứ ba trở đi con người mong muốn hướng tới nhu cầu về tinh thần nhiều hơn.
Nhu cầu về kết nối – xã hội
Con người là một thành phần của xã hội nên họ cũng có nhu cầu được xã hội chấp nhận để tham gia vào các hoạt động chung của xã hội. Có thể kể đến như mong muốn được yêu thương, được giao lưu kết bạn và được những người xung quanh yêu quý, đón nhận. Nhu cầu có tình yêu và được yêu, kết hôn và được kết hôn,… Vì đây cũng là nhu cầu cơ bản nên con người sợ bị đối xử không bình đẳng, sợ bị cô lập, … Do đó, khi định nghĩa tháp nhu cầu Maslow là gì mà không nhắc tới xã hội là sai lầm rất lớn.
Ví dụ: Khi mới là một sinh viên năm nhất mới nhập học điều bạn quan tâm đầu tiên chính là tìm được chỗ trọ tốt, an toàn, giá cả hợp lý. Sau một thời gian học tập ở trên trường, bạn bắt đầu mở rộng các mối quan hệ bạn bè trong và ngoài lớp để giúp tâm trạng vui vẻ hơn, vừa đỡ nhớ nhà và vừa không bị cô độc khi đến trường. Không dừng lại ở đó, nếu nhu cầu này chưa thỏa mãn bạn có thể tiếp tục tham gia vào các câu lạc bộ của trường để mở rộng thêm mối quan hệ.
Nhu cầu được tôn trọng
Khi đã được xã hội chấp nhận, con người sẽ có nhu cầu trở thành một nhân tố quan trọng, không thể thiếu trong phạm vi từ nhỏ đến lớn. Đây cũng là yếu tố giúp thúc đẩy con người nỗ lực làm việc để có thể có những vị trí cao hơn trong xã hội, từ đó được nhiều người coi trọng và kính nể. Phẩm giá của con người cũng thường do yếu tố này phát triển.
Nhu cầu được kính trọng trong tháp nhu cầu Maslow được chia ra làm hai loại:
- Mong muốn danh tiếng và sự tôn trọng từ người khác: được thể hiện qua vị trí, danh tiếng, địa vị mà người khác đạt được trong xã hội hoặc trong một tổ chức, tập thể nào đó.
- Lòng tự trọng đối với bản thân: đây là một yếu tố đặc biệt quan trọng để phát triển bản thân, nó thể hiện ở việc tự coi trọng nhân phẩm, đạo đức của bản thân. Một người thiếu lòng tự trọng rất dễ dẫn tới sự mặc cảm, thường thấy lo lắng trước những điều khó khăn của cuộc sống.
Thông thường, những người nhận được sự tôn trọng, công nhận từ người khác sẽ có xu hướng tôn trọng bản thân hơn, có sự tự tin và hãnh diện về khả năng của mình.
Để đạt được nhu cầu kính trọng này, con người cần phải nỗ lực, cố gắng hơn để phát triển bản thân và chuyên môn của mình. Những kết quả, thành tích xứng đáng được đóng góp sẽ khiến người khác tôn trọng mình hơn. Nhu cầu này được thể hiện rõ ràng nhất ở việc cố gắng thăng tiến trong công việc, cố gắng đạt được thành tích cao trong học tập.
Nhu cầu thể hiện bản thân
Đây là nhu cầu cao nhất của một con người, là mong muốn mọi thứ đều có thể đáp ứng được cái chân, thiện, mỹ và bản thân được phát triển đầy đủ về mọi mặt. Do đó, những người theo đuổi nhu cầu bậc thứ 5 này thường sẽ đi tìm những thứ mình mong muốn và điều mình làm tốt nhất, như Abraham Maslow đã nói, đó là những công việc “born to do”. Những người có nhu cầu này cao thường sẽ vượt ra khỏi những sự giới hạn cơ bản của con người và ít phụ thuộc vào 4 nhu cầu trước đó. Tuy nhiên, sự phát triển của con người là khác nhau nên không phải ai cũng có nhu cầu cuối cùng này.
Ý nghĩa tháp nhu cầu maslow trong marketing
Tháp nhu cầu Maslow được ứng dụng khá nhiều trong các lĩnh vực như quản trị nhân sự, quản trị kinh doanh. Trong hai lĩnh vực này, nó giúp doanh nghiệp hiểu được nhân viên mình đang mong muốn điều gì để dễ quản lý và khai thác hiệu quả nguồn nhân lực.
Ngoài ra, trong Marketing tháp nhu cầu Maslow cũng hỗ trợ đắc lực trong việc nghiên cứu nhu cầu, hành vi của người tiêu dùng.
Ý nghĩa tháp nhu cầu Maslow để xác định khách hàng
- Định hướng được khách hàng của bạn thuộc vào nhóm nhu cầu nào trong tháp nhu cầu Maslow ?
- Xác định khách hàng của bạn là phổ biến hay chỉ là bộ phận nhỏ?
- Sản phẩm/ dịch vụ của bạn có thể đáp ứng được những gì trong tháp nhu cầu?
Với mỗi nhóm khách hàng khác nhau họ sẽ có những mục đích và những nhu cầu về sản phẩm khác nhau. Cho nên bạn cần hiểu được nhu cầu của nhóm khách hàng mục tiêu của doanh nghiệp nằm ở phân khúc nào để từ đó có cách tiếp thị phù hợp nhất.
Ý nghĩa tháp nhu cầu Maslow trong truyền thông
Một khi đã xác định được khách hàng, hiểu được nhu cầu của khách hàng thì những việc tiếp theo có thể sẽ dễ dàng hơn rất nhiều. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng cần phải lên kế hoạch để tiếp cận và truyền thông sao đúng cách và hiệu quả nhất:
- Kênh truyền thông: Nhà kinh doanh cần dựa vào đặc điểm của nhóm khách hàng theo từng nhóm nhu cầu. Sau đó lựa chọn kênh truyền thông hiệu quả nhất. Đối với những nhu cầu cơ bản, các doanh nghiệp thường ưu tiên tiến hành quảng cáo trên truyền hình.
Vì vậy, truyền thông với quy mô càng lớn thì càng có hiệu quả. Nhưng cũng có nhiều doanh nghiệp lựa chọn cách tiếp cận khách hàng riêng còn tùy thuộc vào đặc thù tiêu chuẩn của khách hàng.
Ví dụ: Lamborghini, Vertu,…sử dụng data được mua từ ngân hàng và sử dụng hình thức tiếp thị trực tiếp tới các khách hàng có thu nhập cao hoặc những người dùng có số dư trong tài khoản lớn.
- Thông điệp truyền thông: Căn cứ vào tháp nhu cầu của Maslow, trong Marketing thông điệp truyền thông phải đáp ứng được nhu cầu mà khách hàng đang quan tâm. Về phía sản phẩm/dịch vụ của doanh nghiệp phải đủ sức thuyết phục và thỏa mãn nhu cầu nào đó của họ.
Một số điều cần lưu ý trong tháp nhu cầu của Maslow
Nhu cầu không nhất thiết phải “rập khuôn” như tháp Maslow
Theo mô tả của tháp nhu cầu Maslow, nhu cầu con người phát triển theo thứ tự từ chân tháp tới đỉnh tháp. Tuy nhiên, Maslow cũng chú ý rằng những nhu cầu này có thể không cứng nhắc như vậy, mà nó có thể thay đổi thứ tự linh hoạt tùy thuộc vào mỗi người và theo từng hoàn cảnh.
Ví dụ: Theo như tháp nhu cầu của Maslow thì các mối quan hệ và tình cảm được xếp trước nhu cầu kính trọng, nghĩa là họ lựa chọn kết hôn trước sau đó mới phát triển sự nghiệp. Tuy nhiên, nhiều người có thể có nhu cầu được kính trọng cao hơn cho nên họ lựa chọn con đường phát triển sự nghiệp trước khi lập gia đình.
Tuy nhiên dù các nhu cầu bên trên có thay đổi như thế nào đi chăng nữa, thì nhu cầu cơ bản là nhu cầu về mặt sinh lý vẫn đóng vai trò quan trọng nhất và là nền tảng cơ bản để phát triển các nhu cầu tiếp theo.
Nhu cầu không phải lúc nào cũng tăng
Hầu hết mọi người đều mong muốn nhu cầu của mình có thể tăng lên theo tháp nhu cầu của Maslow. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp nhu cầu có thể bị gián đoạn do nhu cầu thấp hơn không được đáp ứng. Hoặc trong một vài trường hợp, nhu cầu trước đây đã được đáp ứng nhưng do một số biến cố trong cuộc sống như mất việc, ly hôn, nợ nần… nhu cầu có thể được yêu cầu thực hiện lại.
Ví dụ: Một người đã lập gia đình đang trong giai đoạn mong muốn được thăng tiến để đạt tới nhu cầu được kính trọng. Bỗng nhiên người này ly hôn, lúc này sẽ ở trong tình trạng dao động giữa hai cấp nhu cầu là nhu cầu được kính trọng và nhu cầu đáp ứng các mối quan hệ, tình cảm. Đồng thời, nhu cầu về mặt tình cảm được yêu cầu thực hiện lại do đã bị thiếu hụt.
Do đó, không phải bất kỳ ai cũng có xu hướng phát triển theo cùng một hướng như tháp nhu cầu, mà họ có thể bị dao động giữa các cấp nhu cầu trong tháp.
Nhu cầu cũ không nhất thiết phải đáp ứng 100% thì nhu cầu mới mới xuất hiện
Theo Maslow, nhu cầu của một người không nhất thiết phải đáp ứng hoàn toàn 100% thì nhu cầu mới mới có thể xuất hiện. Nghĩa là khi một số nhu cầu căn bản của con người được thỏa mãn ở một cấp độ nào đó họ sẽ dần chuyển sang nhu cầu mới.
Lời kết
Có thể dễ dàng nhìn thấy, chúng ta đều tồn tại chủ yếu theo 5 cấp bậc nhu cầu của tháp nhu cầu Maslow. Bằng cách hiểu rõ những nhu cầu của con người sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp mở ra cánh của mới với sự trang bị chắc chắn hơn trước khi bước ra bên ngoài. Cảm ơn các bạn đã theo dõi.
